Ένα Καράβι Για Τη Γάζα | ShipToGaza.gr

Η Πρωτοβουλία έφτασε στην Παλαιστίνη το 2004, καθώς μια ομάδα από Παλαιστίνιους αγρότες, εξαγωγείς και συνεταιρισμούς, συγκεντρώθηκαν στην  Τζενίν (Jenin) για να οργανώσουν την Ένωση για το Δίκαιο Εμπόριο στην Παλαιστίνη, (PFTA), με σκοπό να καθιερώσει παγκόσμια δίκτυα εμπορίου και να αποφέρει ένα σταθερό εισόδημα σε αγρότες που υποφέρουν από τις επιπτώσεις της κατοχής. Παρόλη την δοκιμαζόμενη οικονομία, την δυσχέρεια των μετακινήσεων από τους Ισραηλινούς και την συρρίκνωση της αγροτικής γης, οι αγρότες κατάφεραν να αρχίσουν την πώληση των προϊόντων τους στο εξωτερικό σε μια καλή τιμή.

Το ελαιόλαδο της Παλαιστίνης τιμήθηκε για πρώτη φορά με την ετικέτα του Δίκαιου Ανταλλακτικού Εμπορίου (σσ περιλαμβάνει μόνο ποιοτικά, βιολογικά κυρίως, προϊόντα) το 2009, και τώρα διανέμεται σε περισσότερες από 17 χώρες στον κόσμο, συμπεριλαμβανομένης και του Ηνωμένου Βασιλείου, από Εταιρείες όπως η Ισότιμη Συναλλαγή (Equal Exchange) και η Zaytoun.

“Πρωτοπόρο με Πολλούς Τρόπους”

  Σύμφωνα με την Cathi Pawson, συν-ιδρύτρια της Zaytoun, το να κερδίσουν το πιστοποιητικό του Δίκαιου Εμπορίου για τα Παλαιστινιακά προϊόντα απαίτησε πολύ χρόνο και γραφική δουλειά. "Οι ελιές και το λάδι «ήταν κάτι πρωτοποριακό με πολλούς τρόπους», είπε στην Ηλεκτρονική Ιντιφάντα. “Υπήρξαν οι πρώτες ελιές και λάδι με πιστοποίηση του Δίκαιου Εμπορίου, τα πρώτα πιστοποιημένα προϊόντα της Παλαιστίνης, και τα πρώτα προϊόντα Δικαίου  Εμπορίου από μια εμπόλεμη ζώνη.    “Οι αγρότες χρειάζονταν πρώτα να κατανοήσουν και να εκτιμήσουν την αξία της πιστοποίησης για την παραγωγή τους— η διαδικασία περιλαμβάνει πολύ γραφειοκρατία και επιπλέον εκπαίδευση, και τα μέρη του πληθυσμού που αποκτούσαν το αποδεικτικό ποιότητας αντιμετώπιζαν μια καινούργια κουλτούρα – συνεταιρισμούς αγροτών που λειτουργούν με διαφορετικό τρόπο σε σχέση με αυτούς  στην Αφρική και στη Νότια Αμερική, για παράδειγμα”.

  Διάφορα Παλαιστινιακά προϊόντα τώρα φέρουν το σήμα του Δίκαιου Εμπορίου, που περιλαμβάνει ξηρούς καρπούς κι αμύγδαλα, ηλιοψημένες ντομάτες, κουσκούς και μαρμελάδες από το μείγμα βοτάνων zaatar. Περίπου 1,700 αγρότες και παραγωγοί της Δυτικής Όχθης είναι τώρα μέλη της Πρωτοβουλίας.

    Ένας από αυτούς τους αγρότες, ο 47χρονος Odeh al-Qadi, από το χωριό Mazarea al-Noubani στο βορειότερο τμήμα της Δυτικής Όχθης, ταξίδεψε στην Βρετανία πρόσφατα ως μέρος του Δεκαπενθήμερου του Δίκαιου Εμπορίου. “Δίχως το Δίκαιο Εμπόριο, οι Παλαιστινιακές Εταιρίες δεν θα είχαν πρόσβαση στις διεθνείς αγορές” είπε ο al-Qadi   στην Ηλεκτρονική Intifada στην διάρκεια μιας εκδήλωσης στην Αγγλική επαρχία του Sussex.

“Οι Ισραηλινοί ελέγχουν τις εξαγωγές, και μας δίνουν εξαιρετικά χαμηλές τιμές, οπότε δεν άξιζε να επιμένουμε. Δεν κερδίζαμε τις αμοιβές που αξίζαμε. Γι’ αυτό το Δίκαιο εμπόριο είναι σημαντικό, βρίσκοντας δίοδο για τα προϊόντα μας σε νέες αγορές.”

  Πριν γίνει μέλος του κινήματος για το δίκαιο εμπόριο, ο al-Qadi σκεφτόταν να εγκαταλείψει την γη του, καθώς η τιμή του ελαιόλαδου είχε γίνει πολύ χαμηλή για να παράσχει ένα εισόδημα που θα εξασφάλιζε επιβίωση. Τότε τον προσέγγισε ο Nasser Abu Farha, διευθυντής του Δίκαιου Εμπορίου της Καναά (Canaan Fair Trade) ενός οργανισμού που εδράζεται στην πόλη Τζενίν (Jenin) της Δυτικής Όχθης.

“Διπλασιάστε την τιμή Αγοράς”

“Διπλασίασε την τιμή αγοράς” είπε ο al-Qadi. “Όταν μου το προσέφερε αυτό οι αγρότες πραγματικά ενθουσιάστηκαν για το ότι θα πουλούσαμε το ελαιόλαδο μας σε μια καλύτερη τιμή. Αντί να εγκαταλείψω την γη, άρχισα να νοιάζομαι γι’ αυτήν, και η παραγωγή μου αυξήθηκε.”

 Η γη της Παλαιστίνης καλλιεργείται χιλιετίες και η αγροτική παραγωγή είναι από πολύ καιρό βασικό μέρος της ζωής των Παλαιστινίων. Σύμφωνα με το Ίδρυμα Δίκαιου Εμπορίου στο Λονδίνο η Παλαιστίνη είναι “η παλαιότερη καλλιεργήτρια ελαιόλαδου,” και σήμερα οι ελιές ακόμη αναπτύσσονται κι ανθοβολούν  χρησιμοποιώντας αρχαίες παραδοσιακές μεθόδους.

“Έχουμε κληρονομήσει γη από εκατοντάδες, χιλιάδες χρόνια” είπε ο al-Qadi. “Έχουμε λιόδεντρα που αποκαλούμε Rumi που υπάρχουν από τον καιρό της Ρωμαϊκής αυτοκρατορίας, 2,000, ή ακόμη και 3,000 χρόνων δέντρα.”

Ο Al-Qadi έχει ως βοηθούς στην φάρμα του, την σύζυγό του, τους δυο γιους του, τις τρεις κόρες του και την ενενήντα τριών (93) χρόνων μητέρα του. “Η γη κληρονομείται από τον πατέρα στο γιο, κι απ το γιο στον εγγονό” προσθέτει. “Έχουμε ένα Αραβικό ρητό που λέει ‘Φύτεψαν για να τρώμε, και φυτεύουμε για να τρώνε»’”

   Αλλά από το διωγμό χιλιάδων Παλαιστίνιων αγροτών από τη γη τους στη Nakba, (η εθνοκάθαρση που προηγήθηκε της Ισραηλινής εγκατάστασης του 1948 και της στρατιωτικής κατοχής της Δυτικής Όχθης από το 1967 και μετά),  η παραμονή στη γη γίνεται ολοένα και δυσκολότερη.

   “Το πρόσωπο της Παλαιστινιακής αγροτιάς έχει αλλάξει σημαντικά ως αποτέλεσμα της κατοχής,” λέει ο Pawson. “Η πρόσβαση στις καλλιέργειες περιορίζεται όλον τον χρόνο, από τους δρόμους για την αποκλειστική χρήση των εποίκων, από το τείχος (wall), από τα Σημεία Ελέγχου (checkpoints) και από τον εκφοβισμό και την απειλητική στάση των παράνομων εποίκων. Όχι μόνο η συγκομιδή αλλά και οι απαραίτητες εργασίες όπως, κλάδεμα, βοτάνισμα, αλλά και η άρδευση και η διατήρηση/συντήρηση της γης, επηρεάζονται σοβαρά από αυτό”

   “Αντιμετωπίζουμε ποικίλες προκλήσεις” εξηγεί ο al-Qadi. “Αλλά το μεγαλύτερο πρόβλημα που έχουμε να αντιμετωπίσουμε όλοι οι Παλαιστίνιοι αγρότες είναι ότι δεν έχουμε πρόσβαση στις πηγές του νερού. Δεν μπορούμε να χτίσουμε τα δικά μας πηγάδια στη  γη μας και να τραβήξουμε το νερό μας, επειδή οι Ισραηλινοί μας το απαγορεύουν, και δεν μπορούμε να βγάλουμε άδειες.”

   Το τείχος του Ισραήλ στην Δυτική Όχθη είναι ένα από τα πλέον εμφανή σημάδια των επιπτώσεων της κατοχής στην Παλαιστινιακή αγροτική παραγωγή. Επεκτεινόμενο για σχεδόν 700 χιλιόμετρα (435 μίλια) μέσα και γύρω από τη Δυτική Όχθη, το τείχος χωρίζει πολλούς αγρότες από τις καλλιέργειές τους. Σε όλη τη Δυτική Όχθη, χιλιάδες ελαιόδεντρα «στέκονται» δίχως φροντίδα στην «λάθος» πλευρά του τείχους.  «Ο τείχος τέμνει τη γη της Παλαιστίνης,  χωρίζει τη γη από τους αγρότες, τους αγρότες από τη γη,  καθιστώντας δύσκολη την πρόσβαση  στη γη μας»   λέει ο al-Qadi. «Οι Ισραηλινοί ελέγχουν τη γη.»

«Υπάρχουν 7,6 εκατομμύρια ελαιόδεντρα στην Παλαιστίνη αλλά τα 2,1  εκατομμύρια είναι απρόσιτα στους Παλαιστίνιους αγρότες. Αυτό σημαίνει ένα απόλυτα χαμένο εισόδημα,»  λέει ο Manal Abdallah, διευθυντής προωθήσεων  και ενημέρωσης της  Canaan Fair Trade, που, επίσης, ταξίδεψε στο Ηνωμένο Βασίλειο για το δεκαπενθήμερο του Δίκαιου Εμπορίου. «Αν οι Παλαιστίνιοι αγρότες είχαν πρόσβαση στους υδάτινους πόρους και σε όλα τα δέντρα, θα μπορούσαν εύκολα να διπλασιάσουν την παραγωγή τους.»

Απειλή Δήμευσης

Αν και η παραγωγή είναι περιορισμένη, το Δίκαιο Εμπόριο μπορεί να φέρει την πολυπόθητη σταθερότητα στους γεωργούς που αντιμετωπίζουν τις καθημερινές δυσκολίες του επαγγέλματος. «Λόγω της κατοχής, η δήμευση της έγγειας ιδιοκτησίας είναι μια συνεχής απειλή για τους ελαιοπαραγωγούς και η πρόσβαση στα λιόδεντρα τους μπορεί να είναι πολύ δύσκολη», δήλωσε ο Senga Gall Διευθύνων Σύμβουλος της Ίσης Ανταλλαγής, διανομέας προϊόντων του Δίκαιου Εμπορίου στο Ηνωμένο Βασίλειο. «Λόγω αυτών των περιορισμών ένα μεγάλο μέρος της συγκομιδής ελιάς της χώρας μένει απούλητο κάθε έτος. Το Δίκαιο Εμπόριο βοηθά στην πρόσβαση στην αγορά και μπορεί να προσφέρει την αναγκαία προ-χρηματοδότηση κατά την εποχή της συγκομιδής».

Αν και το Δίκαιο Εμπόριο έχει τη δυνατότητα να αυξήσει την παραγωγή σε πολλές περιπτώσεις, οι παλαιστινιακές οργανώσεις εξακολουθούν να αντιμετωπίζουν την πρόκληση να εξάγουν τα προϊόντα τους στο εξωτερικό. Καθυστερήσεις που προκαλούνται από το Ισραήλ συχνά συνεπάγονται ότι το απόθεμα δεν μπορεί να παραδοθεί αξιόπιστα. Το Ίδρυμα Fairtrade ανέφερε ότι μόλις το ένα τρίτο από τους 15.000 τόνους λάδι ελιάς που παράγονται στην Παλαιστίνη κάθε χρόνο, εξάγεται τελικά.

«Είχαμε προβλήματα με την κάλυψη της ζήτησης στο παρελθόν», είπε ο Pawson. «Η κατοχή έχει ως αποτέλεσμα να  είναι δύσκολη η πρόσβαση αντικειμένων από το Ηνωμένο Βασίλειο στην Παλαιστίνη γρήγορα και αξιόπιστα, όπως νέες ετικέτες για μπουκάλια λαδιού.»

«Αν και στα χαρτιά ο εξαγωγικός δίαυλος έχει δοκιμαστεί, ανά πάσα στιγμή η προσκόμιση των εμπορευμάτων στο λιμάνι σε μια καθορισμένη ημερομηνία,  μπορεί να καθυστερήσει από “ελέγχους ασφαλείας”» πρόσθεσε.

  Λόγω των ταξιδιωτικών περιορισμών, τα Παλαιστινιακά εμπορεύματα που εξέρχονται από τη Δυτική Όχθη πρέπει να εκφορτώνονται στα ισραηλινά σημεία ελέγχου, να ελέγχονται διεξοδικά και στη συνέχεια να ξαναφορτώνονται επάνω σε Ισραηλινά οχήματα από την άλλη πλευρά. Σύμφωνα με την Oxfam, αυτή η διαδικασία προσθέτει συχνά σημαντικές καθυστερήσεις και κόστος για τους παραγωγούς, καθώς και θέτει σε κίνδυνο την ποιότητα των εμπορευμάτων.

«Μερικές φορές τα φορτηγά περιμένουν για 15-20 ώρες ώσπου να διασχίσουν ένα σημείο ελέγχου,» επισημαίνει στην Ηλεκτρονική Ιντιφάντα η Rebecca Wynn, συντονίστρια ενημέρωσης της Oxfam για τη Μέση Ανατολή. «[Αυτό] μπορεί να επηρεάσει σοβαρά την ποιότητα του ελαιολάδου λόγω της αλείωσης από την έκθεση στο άμεσο ηλιακό φως. Συχνά, τα μπουκάλια είναι κατεστραμμένα και από διαρροές  πετρελαίου.»

   «Οι υπερβολικές χρονικές καθυστερήσεις, η αύξηση του κόστους μεταφοράς, εργασίας και του εξοπλισμού, οι έλεγχοι ασφαλείας, η έλλειψη πρόσβασης σε κατάλληλες αποθηκευτικές εγκαταστάσεις και η ζημία που προκύπτει κατά τη διάρκεια χειρισμού όλων αυτών, μειώνουν την ανταγωνιστικότητα των παλαιστινιακών γεωργικών προϊόντων και εισαγάγουν υψηλά επίπεδα ρίσκου όσον αφορά την ποιότητα και τους χρόνους παράδοσης,» πρόσθεσε η Wynn.

«Ο περιορισμός της κυκλοφορίας καθιστά τη ζωή  και τη γεωργία  στην Παλαιστίνη πολύ πιο δύσκολη από ό,τι σε άλλες χώρες, κάτι που προστίθεται στις δυσκολίες  εξαγωγής και μη πρόσβασης στις αγορές. Τα πάντα είναι πιο δύσκολα λόγω της κατοχής», δήλωσε ο Odeh al-Qadi.

  Οι  εξαγωγές από τη Δυτική Όχθη είναι δύσκολες, αλλά για τους παραγωγούς στη Γάζα, ο ισραηλινός αποκλεισμός έχει κάνει απρόσιτες τις ξένες αγορές. Προϊόντα από τη Γάζα  χρησιμοποιούνταν για εξαγωγή στο πλαίσιο του καθεστώτος του Δίκαιου Εμπορίου, αλλά αυτό έχει γίνει αδύνατο από τότε που ξεκίνησε ο αποκλεισμός το 2006.

«Ήμασταν περήφανοι που πουλούσαμε το maftoul της Γάζας [κουσκούς], αλλά το κλείδωμα της περιοχής το κάνει αδύνατο τώρα," είπε Pawson. «Και η Zaytoun κάνει τώρα εισαγωγές αποκλειστικά από τη Δυτική Όχθη.»

 

«Οικονομική Αντίσταση»

  Παρέχοντας ένα σταθερό εισόδημα και επενδύοντας στην Κοινότητα, η πρωτοβουλία Fair Trade σημαίνει ότι οι αγρότες, όπως ο al-Qadi, έχουν τη  δυνατότητα να παραμείνουν στη γη τους. Για πολλούς, ακόμη και η πράξη της παραμονής είναι μιας πράξης αντίστασης.

«Το Δίκαιο Εμπόριο μας δίνει μια δίκαιη τιμή, που μας επιτρέπει να μείνουμε σε αυτή τη γη και να κερδίσουμε ένα εισόδημα από την παραγωγή μας,» είπε ο al-Qadi. «Αντί να εγκαταλείψουμε τη γη μας, τώρα  παράγουμε και επενδύουμε σε αυτήν.»

«Για μένα το δίκαιο εμπόριο βοηθά όχι μόνο στο να δίνει στους αγρότες πρόσβαση στις αγορές, αλλά επίσης τους βοηθά να αντισταθούν στην κατοχή,» είπε ο Manal Abdallah. «Οι κατακτητές θέλουν να μας εξοβελίσουν από τη γη μας. Θέλουν να απογοητεύσουν τους Παλαιστίνιους και να κάνουν τη ζωή τους τόσο φριχτή ώστε να τους αναγκάσουν να φύγουν.

   «Αλλά όταν είναι ικανοί να επενδύσουν και να κερδίσουν εισόδημα, τότε είναι ικανοί να μείνουν και να παράξουν σε αυτήν την γη,» πρόσθεσε. «Και με έναν τρόπο, αυτό αντιστέκεται στην κατοχή με έναν ειρηνικό τρόπο, ως μία μορφή οικονομικής αντίστασης.»

   Μέσα από το έξτρα εισόδημα που ο al-Qadi κέρδισε από την επιχορήγηση του πετρελαίου σε μια πιο δίκαιη τιμή, ήταν σε θέση να οικοδομήσει ένα μεγαλύτερο σπίτι για την οικογένειά του και να στείλει το γιο του στο Πανεπιστήμιο. Συν τοις άλλοις, η πριμοδότηση του δίκαιου εμπορίου, ένα εφάπαξ ποσό που καταβάλλεται στον παραγωγό για επενδύσεις σε έργα κοινωνικής ανάπτυξης, επιτρέπει να επενδύουν στην κοινότητά τους τα μέλη των τοπικών συνεταιρισμών.

«Πέρυσι με την πριμοδότηση ήμασταν σε θέση να αγοράσουμε τα γεωργικά εργαλεία για όλους τους γεωργούς στη γη, και συνέβαλε επίσης στην οικοδόμηση ενός νέου Τζαμιού στο χωριό.»

Αλληλεγγύη

Ενόσω τα Παλαιστινιακά αγαθά είναι σχετικά νέα στις Διεθνείς Αγορές, γίνονται όλο και πιο προσιτά στα supermarkets. Μέσα από το Δίκαιο Εμπόριο οι καταναλωτές σε παγκόσμιο επίπεδο μπορούν να δείξουν αλληλεγγύη στους Παλαιστίνιους αγρότες.

«Αποθηκεύουμε Παλαιστιvιακά αγαθά, επειδή η αποστολή μας ήταν πάντα να υποστηρίζουμε ορισμένες από τις πιο περιθωριοποιημένες και μειονεκτούσες ομάδες μικρών αγροτών στον κόσμο και να παρέχουμε πρόσβαση στην αγορά για τα προϊόντα τους στο Ηνωμένο Βασίλειο,» είπε ο Senga Gall από την “Ίση Ανταλλαγή”». «Όταν μιλάμε για τους αγρότες στην Παλαιστίνη, είναι όχι μόνο οι πωλήσεις και η οικονομική ενίσχυσή που κάνουν τη διαφορά αλλά η αίσθηση της αλληλεγγύης και η υποστήριξη που λαμβάνουν από την Κοινότητα του Δίκαιου Εμπορίου.»

«Ξανά και ξανά όταν επισκεπτόμαστε την Παλαιστίνη, και παίρνουμε καινούργιους  επισκέπτες μαζί μας, οι επισκέπτες μας ρωτούν τους αγρότες: «Τι μπορούμε να κάνουμε για να βοηθήσουμε;»  ανέφερε ο Pawson. «Οι αγρότες πάντα αποκρίνονται: “Πείτε την ιστορία μας. Μην μας αφήνετε απομονωμένους. Μεταφέρετε ό, τι έχετε δει και ακούσει και ζήσει πίσω στους φίλους και τις οικογένειες σας.”»  

«Είναι πολύ σημαντικό για τους ανθρώπους εδώ στο Ηνωμένο Βασίλειο ή σε άλλα μέρη του κόσμου το να αγοράσουν Παλαιστινιακό ελαιόλαδο,» επεσήμανε ο al-Qadi στο ακροατήριο του στο Σάσσεξ.

«Σέβομαι και εκτιμώ κάθε πένα που ξοδεύεται στο να αγοραστεί αυτό το ελαιόλαδο, βοηθώντας τους αγρότες στην Παλαιστίνη να παραμείνουν στη γη τους, ανεξάρτητα από τις προκλήσεις και τις δυσβάσταχτες καταστάσεις στις οποίες ζούμε. Το να μας υποστηρίζετε σημαίνει ότι είμαστε ικανοί να μείνουμε σ’ αυτή τη γη και να ζήσουμε με αξιοπρέπεια.»

Η Emily Lawrence είναι μια ανεξάρτητη συγγραφέας που ζει επί του παρόντος στο Ηνωμένο Βασίλειο. Μπορείτε να την παρακολουθείτε στο Twitter @EmilyWarda.